PENTAPOLİS ŞEHİRLERİ- STEKTORİUM (MENTEŞ KASABASI)

20 Aralık 2012

08:51

PENTAPOLİS ŞEHİRLERİ- STEKTORİUM (MENTEŞ KASABASI)

İlçemize bağlı bir kasaba olan Menteş Kasabası ilk Firik gelişlerinde kurulmuştur. Roma İmparatorluğuna bağlı Stektorion bu dönemde sikke basmıştır.

Bu sikkelerde dikkat çeken en önemli önemli şey ise şimdiki Türk sancaklarında ki gibi ay yıldızlı alem bulunmasıdır.

(Bu sikkeler Afyonkarahisar Arkeoloji Müzesi’nde Firikya Sikkeleri katoloğunda oldukça fazladır.) Şehrin bulunduğu yer tam olarak kasaba yakınlarında bulunan Kocahöyük denilen bir tepenin üzeridir. Yapılan kazılar neticesinde bu höyüğün yamacında küçük bir tiyadronun kalıntıları ortaya çıkarılmıştır. Kasabada,horasan erenlerinden olduğu söylenen Menteş Baba Türbesi yanında eski şehrin yerinin belirlenmesini sağlayan İmparator Nerva onuruna Latince bir yazıt ve Bizans mimarisine ait çeşitli parçalar ortaya çıkarılmıştır. Yine tepeye yakın bir civarda,dönemi bilinmeyen ve harç kullanılmadan taşlardan yapılmış büyük bir kale ile batıya doğru uzanan dağlarda bir kaç küçük kilise temelleri ortaya çıkarılmıştır. Pausanias’a göre Stektorion hudutlarının içinde,kahraman Mygdon’un mezarı vardır. Diyebiliriz ki,Firik tarihi bakımından çok önemli bir yer olarak kabul edilen burası,büyük ve tanrısal Firik Kralı olarak kabul edilen ve Sakarya Savaşları’nda ordusunun başında savaşan Migdon’un burada ölmesidir. Adına, anıtsal bir mezar (büyük bir temülüs) yapılmıştır.

(Sandıklı Ovası’nda Başağaç’tan başlayarak Karadirek, Emirhisar, Menteş ve Kusura çevrelerinde bir çok mezar tepeciği (temülüs) bulunmaktadır.

Buna göre kahraman ve tanrısal Firik kralı Migdon’un mezarını Akdağ yamaçlarındaki temülüslerin birisi olabileceği akla daha yatkındır. Hoöer, Mygdon için Otreus ile birlikte Friglerin lideri olarak bahsetmektedir.

Akdağ eteklerinde yer alan Stektorion’da Menteş baba türbesinin kuzey batı köşesindeki temelde kullanılmış olan “stektorion’luların İmparator Nerva’ya saygılarını” şeklindeki temelde kullanılan bu latince yazıt Stektorion’un yerini kesinleştirmiştir. Bu yazıtın tarihi ise M.S. 90-96 yılları olarak kabul edilmektedir.Daha sonraki yıllarda ise Menteş Köyü Camisi yenilenirken bulunan bu iki yazıtta daha Stektorion’un adına rastlanmıştır. Yapılan araştırmalar neticesinde şehrin tam olarak yerinin Menteş Kasabası’nın yaklaşık 4 km.Kuzey doğusunda ve Alamescit köyünün 2 km. Güney batısındadır. Bu mevki Apameia’dan Hierapolis ve Eucarpia’ ya kadar uzanan yol üzerindedir.STEKTORİON’un kurucusu olarak ise Amazonlarla yapılan savaşlara katılan Phrygralı iki prensten biri olan Mygdon‘dur” diyebiliriz. Ramsay Mygdon’un mezarı konusunda araştırmalar yapmış olup Eucarpeıa (Emirhisar)’ ın kuzeyindeki tepelerin alçak bir sırtında yer alan üç tümülüsün en büyüğünü Mygdon’un kabul etmiştir.

STEKTORİON’da üzerine yazılı sikkeler Lucius Verus adına 161-169 da basılmıştır. M.Aurelius ve Philip arasında STEKTORİON’da sikkeler basılmıştır. STEKTORİON’da sikkeler üzerinde görülen yönetici isimleri ise şöyledir; M.Aurelius,Faustina 2,Demos, Helios, Herakles,Saragis,Commodus, Philit 1. STEKTORİON sikkeleri üzerindeki başlıca tipler ise,Herakles başı, Sarapis, Boule, Hiera Boule, Demos, Helios, Dionysos, Aslepios, Hygeia, Bucranium hilal ve iki yıldız, Zeus, Athena, Kahraman Mygdon, Biga içinde Ares’i sayabiliriz.

Kaynak.Ali Osman Karakuş, Cumhuriyet Öncesi ve Sonrası Tarihte Sandıklı Syf.45-47 Malatya 2008

Ali Osman Karakuş hakkında:

Ali Osman KARAKUŞ 1977 yılı kışında Sandıklı'da doğdu. İlkokulu Bekteş Köyünde, Liseyi ise Sandıklı Lisesinde okudu. Yayın hayatına şiirle ilkokul sıralarında başladı. Şiirlerinde Ozan Çulsuz mahlasını kullanmaktadır. Türk Yurdu, Türk Yurtları, Türk Edebiyatı, Yesevi, Sevgi Yolu, Gülpınar,Ozanca,Beldemiz Afyon,Dört Mevsim Sandıklı, Pankobirlik gibi dergilerde şiir ve araştırma yazıları yayınlandı. Bunun yanı sıra uzun yıllar çeşitli yerel radyolarda sunuculuk ve kültürel proğram yapımcılığı yaptı. Yerel araştımalara ağırlık veren yazarın araştırma ve şiirleri, Sandıklı Yurt Sesi, Sandıklı Sesi, Sandıklı Yıldızı, Sandıklı Termal gazetelerinde yazı dizisi olarak yayımlandı. Şairlik yönü ağır basan yazar değişik antolojilerde de yer almıştır. Bunlardan bazıları şöyledir, Türkiye Ozanlar Antolojisi, Afyonkarahisarlı Halk Ozanları Antolojisi, Ozanlar Güldeste, Ozanlar Duygu Seli, Anonim Üç, Çam sakızı Çoban Armağanı. Sandıklı araştırmaları konusunda çeşitli komisyonlarda görev almıştır. Yayınlanmış Ortak çalışmaları: Yakamoz (Şiir) Geçmiş Zaman Olur ki Fotoğraflarla Sandıklı cilt.1 Geçmiş Zaman Olur ki Fotoğraflarla Sandıklı cilt.2 Gün Olur Asra Bedel Sandıklı Kilimleri Yazarın yayınlanmış diğer serleri ise şöyledir; -Elif (Şiir) -Cumhuriyet Öncesi ve Sonrası Tarihte Sandıklı -Sandıklı Folkorundan Damlalar Cilt.1 -Şifalı Frigyanın İncisi Hüdai Kaplıcaları -Oku Beni Yaz Beni / Şehitler Destanı -Yunus Emre Türbesi -Sandıklı Ulu Cami -Tarihi Sandıklı Hisarı -Hüdai Kaplıcaları -Akdağ Tabiat Parkı -Sandıklı Türbeleri ve Türbelerle ilgili Halk İnançları Cilt.1 -Dediler ki Vatan Sağolsun, Sandıklı'lı Şehitlerimiz. Araştırma çalışmaları devam eden yazar çeşitli bilimsel toplantılarda Sandıklı ile ilgili bildiriler sunmuştur. 2011 yılında yapılan Sandıklı Araştırmaları Sempozyumunda düzenleme kurulu üyeliğini de yapan yazar,“Sandıklı Türbeleri ve Halk Kültürüne Etkileri” isimli bir bildiri sunmuş olup sempozyum bildirileri Ege Üniversitesi tarafından aynı isimle kitaplaştırılmıştır. Yazarın hazırlığı tamamlanmış baskıya hazır eserleri ise şöyledir; -Geçmiş Zaman olur ki Fotoğraflarla Sandıklı Cilt.3 (Komisyon) -Şeyh Safa Hayatı ve Divanı -Sandıklı Türbeleri ve Türbelerle İlgili Halk İnançları Cilt.3 -Sandıklı Yöresinde Mani Söyleme Geleneği ve Sandıklı Halk Manileri -Sandıklı Efsaneleri -Sandıklı ve Çevresinde Masal Söyleme Geleneği ve Sandıklı Masalları -Sandıklı Folklorundan Damlalar-2 -Gurbette Yalnız bir Şair, Sandıklı'lı Fikri -Sandıklı'lı Şair ve Yazarlar Antolojisi -Sandıklı ve Çevresinde Eğlence Kültürü (Çocuk ve Yetişkin Oyunları) -Sandıklı ve Çevresinde Köy Odası Geleneği -Han Buyruğu (Şiir) -Zemheride Açan Çiğdem (Şiir) -Köyden Şehre Mektuplar (Şiir) -Sandıklı'da Sporun Dünü Bu günü -Kaybolan Değerlerimiz -Sandıklı Halkevi Kuruluş ve Faaliyetleri -Şiirlerle Sandıklı Antolojisi -Hikayeli Sandıklı Türküleri ve Yeni Türkü Derlemeleri Araştırması devam eden çalışmaları: -Sandıklı ve Çevresinde Halk Hekimliği ve uygulamaları -Tarih ve Folklor Açısından Kasaba ve Köylerimiz / -Sandıklı'da Kitabeli Yapılar ve Sandıklı Kitabeleri -Sandıklı ve Çevresinde Halk İnançları ve Uygulamaları -Meşhur Lakaplar ve Hikayeleri -Sandıklı Sözlüğü gibi araştırma çalışmaları devam etmektedir. Araştırmaya olan merakı ile ortaokul sıralarında Osmanlı Türkçesini öğrendi. Öğrenim hayatına ise Anadolu Üniversitesi Tarih Fakülte- sinde devam etmekte olan yazar halen Dinar Pancar Ekicileri Kooperatifi Sandıklı Satış Mağazasında görevli olup evli ve üç çocuk babasıdır.