SELÇUKLU DÖNEMİNDE SANDIKLI VE ÇEVRESİ

30 Aralık 2012

11:52

SELÇUKLU DÖNEMİNDE SANDIKLI VE ÇEVRESİ

Türklerin başına Sultan olan Alparslan, beylerini Türkmen boylarıyla birlikte Anadolu içlerine akın yapmaları için görevlendirmesiyle birlikte,1068 yılında Toroslar geçilerek Orta Anadolu yolu Türklere açılmış oldu. Bu akında Amorye( Emirdağ Hisarköy) ele geçirildi. Bu akınlarda Türkmenlerin başında Emir Ahmet Şah ve Emir Sanduk bulunuyordu.Bu akın sonucunda Bizans İmparatoru ordusu ile birlikte Anadolu’ya geçerek kuzey yönünden gelerek Afşin kuvvetlerinin önünü kesmek istediyse de başaramadı. Türkmenler çekilmeyi başardılar. Emir Afşin1070 yılında tekrar Orta Anadolu akınlarına başladı.Bu arada Bizans İmparatoru olan Romenos Diogenis,büyük bir ordu toplayarak Türkleri Anadolu’dan uzaklaştırmak için kolları sıvadı. İki ordu Malazgirt Ovası’nda karşılaştılar.

Bu savaşta Türk askeri kuvveti 40 bin Bizans askeri kuvveti ise 100 bin kişiden oluşuyordu. 26 Ağustos 1071 yılında başlayan savaşta Bizans ordusu ağır kayıplar vererek yenildiler. Bu meydan savaşıyla birlikte Anadolu’nun kapıları Türklere açılmış oldu.

1072 yılında Sultan Alparslan’ın ölünce yerine geçen Melikşah Anadolu’nun fethinde kararlıydı. Ardı kesilmeyen akınlar sonucunda Orta Anadolu’ya giren Türkmenlerin başında Kutalmış’ın oğulları Süleyman, Mesud ve Dolathan,Emir Alpyoluk,Menköçek, Afşin ve Sanduk beyler bulunuyordu. Emir Sanduk kuvvetleri tarafından; Afyonkarahisar ili , Dolathan (şimdiki Devlethan köyü), Akdağ kesimlerine kadar tamamen feth edildi. Buralarda akınlar yapan komutanların isimlerinin verildiği köylerimiz günümüze kadar bu isimlerini korumuşlardır. Bunlardan, Dolathan, Sandıklı, Karasandıklı köylerini sayabiliriz.

Afyonkarahisar bölgesinde haçlıların gelip geçmeleri nedeniyle Türklerin zayıf düştüğünü sanan,Bizans İmparatoru da Anadoluya geçip Selçuklularla savaşmaya başladı. Bu sebeple 100 sene kadar bu bölgede kanlı çarpışmalar yaşandı. Bu sebeple Türklerin Anadolu’ya bilhassa Afyonkarahisar ve çevresine yerleşmeleri Düzbel savaşına kadar geçikti.

MİRYA KEFALON (DÜZBEL) SAVAŞI: Selçuklu Türklerinin Anadoluya yerleşmesi bu savaşın kazanılmasından sonra başlamaktadır.Düzbel savaşı, Homa’dan şimdiki Kızılören ilçesine doğru gelen ve düzbel geçidinden Sandıklı Ovası’na doğru uzanan Darucasu Deresi’nde bugünkü Afyon ili sınırları içersinde yapılmıştır. Tarihçiler tarafından 26 Ağustos 1071 Malazgir zaferinin Anadolu’nun Türklere açılan kapısı, 17 Eylül 1176 yılı Düzbel savaşı ise bu kapının eşiği olarak kabul edilen Düzbel Savaşı’ndan kısaca bahsedelim.

Birinci Sultan Mesud’un ilk zamanlarından beri Bizanslılarla Türkiye sınırları Eskişehir Türkmen Dağları,Murad Dağı,Dumlupınar geçidi, Akdağ ve Menderes kaynaklarına kadar Afyon ili batı sınırlarına kadar uzanmaktaydı. 1151 yılında Suriye ’ ye giden Bizans İmparatoru Manuel Kommen ordusu ile İstanbul’a dönerken Türklerin arazisinden geçmek istedi.Sultan 2.Kılıçarslan buna şartlı olarak izin verdi. Bu şart ise bu geçiş sırasında Rum ordusunun herhangi bir saldırıda bulunmamasıydı.

Bu sebeple Rum Ordusu’nu adım adım Kütahya’ya kadar takip etti.Kütahya’ya geldiklerinde Türkler Rum askerlerinin döküntülerini esir aldı. Bu yüzden çıkan savaşlar devam etti. 1175 yılında Bizans İmparatoru önce Dorileum (Eskişehir-Şarhüyük) hisarını

yeniden yaptırdı. Daha sonra güçlü bir kuvvetle Menderes nehri kaynaklarına kadar gelerek Siblia (Homa) kalesinide onarmaya başladı. Türklerin ses çıkarmadığını görünce İstanbul’a haber göndererek ilkbahar için büyük hazırlıklarda bulunulmasına dair

emirler verdi. Maksadı Konya’yı zaptederek Türkiye İmparatorluğu’nu tamamıyla Anadolu’dan atmaktı. 2. Kılıçarslan bu hazırlıklardan haberdardı.Bütün müslüman hükümdarlardan yardım istedi. Kuvvetlerini toplayarak geçitleri tuttuktan sonra Bizans İmparatoruna sulh teklif etti.Bizans İmparatoru Manuel red cevabı verdi.

Siblia’dan (Homa) Türk arazisine geçmek için ordusunu tertipleyerek harekete geçti. Bizans ordusu başında Konstantin’in oğlu Jan ile Andronik yürüyorlardı. Sağ kanatta İmparator’un eniştesi Boduan solda Morozomes Teodor vardı. Ordunun arkasında ise

eşya ve ağırlıklar ile Andronik Konstantefanos bulunuyor. Kılıçarslan 50 bin kişilik ordusu ile Bizans kuvvetlerini durdurarak Boudan’ın kumandasındaki kolu perişan etti. Türklerin içine saldıran Prens öldürüldü. Bizans ordusu tamamen dere içersine girdiğinde çepecevre sarıldı.Türk okçuları tarafından ağırlık hayvanları öldürülmek suretiyle kuşatma tamamlandı. Bizans ordusu ne ileri ne geri bir adım atamıyordu.Çok çetin ve kanlı bir savaş oldu.

Bu kanlı yenilgiden sonra Bizans İmparatoru ordusunu bırakıp kaçmak istedi, fakat kumandanlar bırakmadı. Bizanslılar bundan sonra olacaklardan çok korkuyorlardı. Bu korkuyla yaşarken hiç beklenmedik bir şey oldu. Sultan 2. Kılıçarslan İmparatora Emir Cafer’i elçi göndererek sulh teklifinde bulundu.Bizans İmparatoru sulh teklifini kabul etmişse de daha sonra bazı sulh maddelerine uymayarak savaşların devam etmesine sebep oldu.

Ali Osman Karakuş hakkında:

Ali Osman KARAKUŞ 1977 yılı kışında Sandıklı'da doğdu. İlkokulu Bekteş Köyünde, Liseyi ise Sandıklı Lisesinde okudu. Yayın hayatına şiirle ilkokul sıralarında başladı. Şiirlerinde Ozan Çulsuz mahlasını kullanmaktadır. Türk Yurdu, Türk Yurtları, Türk Edebiyatı, Yesevi, Sevgi Yolu, Gülpınar,Ozanca,Beldemiz Afyon,Dört Mevsim Sandıklı, Pankobirlik gibi dergilerde şiir ve araştırma yazıları yayınlandı. Bunun yanı sıra uzun yıllar çeşitli yerel radyolarda sunuculuk ve kültürel proğram yapımcılığı yaptı. Yerel araştımalara ağırlık veren yazarın araştırma ve şiirleri, Sandıklı Yurt Sesi, Sandıklı Sesi, Sandıklı Yıldızı, Sandıklı Termal gazetelerinde yazı dizisi olarak yayımlandı. Şairlik yönü ağır basan yazar değişik antolojilerde de yer almıştır. Bunlardan bazıları şöyledir, Türkiye Ozanlar Antolojisi, Afyonkarahisarlı Halk Ozanları Antolojisi, Ozanlar Güldeste, Ozanlar Duygu Seli, Anonim Üç, Çam sakızı Çoban Armağanı. Sandıklı araştırmaları konusunda çeşitli komisyonlarda görev almıştır. Yayınlanmış Ortak çalışmaları: Yakamoz (Şiir) Geçmiş Zaman Olur ki Fotoğraflarla Sandıklı cilt.1 Geçmiş Zaman Olur ki Fotoğraflarla Sandıklı cilt.2 Gün Olur Asra Bedel Sandıklı Kilimleri Yazarın yayınlanmış diğer serleri ise şöyledir; -Elif (Şiir) -Cumhuriyet Öncesi ve Sonrası Tarihte Sandıklı -Sandıklı Folkorundan Damlalar Cilt.1 -Şifalı Frigyanın İncisi Hüdai Kaplıcaları -Oku Beni Yaz Beni / Şehitler Destanı -Yunus Emre Türbesi -Sandıklı Ulu Cami -Tarihi Sandıklı Hisarı -Hüdai Kaplıcaları -Akdağ Tabiat Parkı -Sandıklı Türbeleri ve Türbelerle ilgili Halk İnançları Cilt.1 -Dediler ki Vatan Sağolsun, Sandıklı'lı Şehitlerimiz. Araştırma çalışmaları devam eden yazar çeşitli bilimsel toplantılarda Sandıklı ile ilgili bildiriler sunmuştur. 2011 yılında yapılan Sandıklı Araştırmaları Sempozyumunda düzenleme kurulu üyeliğini de yapan yazar,“Sandıklı Türbeleri ve Halk Kültürüne Etkileri” isimli bir bildiri sunmuş olup sempozyum bildirileri Ege Üniversitesi tarafından aynı isimle kitaplaştırılmıştır. Yazarın hazırlığı tamamlanmış baskıya hazır eserleri ise şöyledir; -Geçmiş Zaman olur ki Fotoğraflarla Sandıklı Cilt.3 (Komisyon) -Şeyh Safa Hayatı ve Divanı -Sandıklı Türbeleri ve Türbelerle İlgili Halk İnançları Cilt.3 -Sandıklı Yöresinde Mani Söyleme Geleneği ve Sandıklı Halk Manileri -Sandıklı Efsaneleri -Sandıklı ve Çevresinde Masal Söyleme Geleneği ve Sandıklı Masalları -Sandıklı Folklorundan Damlalar-2 -Gurbette Yalnız bir Şair, Sandıklı'lı Fikri -Sandıklı'lı Şair ve Yazarlar Antolojisi -Sandıklı ve Çevresinde Eğlence Kültürü (Çocuk ve Yetişkin Oyunları) -Sandıklı ve Çevresinde Köy Odası Geleneği -Han Buyruğu (Şiir) -Zemheride Açan Çiğdem (Şiir) -Köyden Şehre Mektuplar (Şiir) -Sandıklı'da Sporun Dünü Bu günü -Kaybolan Değerlerimiz -Sandıklı Halkevi Kuruluş ve Faaliyetleri -Şiirlerle Sandıklı Antolojisi -Hikayeli Sandıklı Türküleri ve Yeni Türkü Derlemeleri Araştırması devam eden çalışmaları: -Sandıklı ve Çevresinde Halk Hekimliği ve uygulamaları -Tarih ve Folklor Açısından Kasaba ve Köylerimiz / -Sandıklı'da Kitabeli Yapılar ve Sandıklı Kitabeleri -Sandıklı ve Çevresinde Halk İnançları ve Uygulamaları -Meşhur Lakaplar ve Hikayeleri -Sandıklı Sözlüğü gibi araştırma çalışmaları devam etmektedir. Araştırmaya olan merakı ile ortaokul sıralarında Osmanlı Türkçesini öğrendi. Öğrenim hayatına ise Anadolu Üniversitesi Tarih Fakülte- sinde devam etmekte olan yazar halen Dinar Pancar Ekicileri Kooperatifi Sandıklı Satış Mağazasında görevli olup evli ve üç çocuk babasıdır.