Ankara radyosu yurttan sesler kurucusu Muzaffer Sarısözen Hoca, türküleri derlemek için çıktığı Türkiye turu dolayısı ile Sandıklı’ya geldiğinde yöre türkülerini bilen söyleyen anlatan erbaplarını sora araya Mustafa Coşkun ve Galip Altınay’ı salık verirler. Hoca bunlarla temas kurup ayrı, ayrı dükkânlarında söyledikleri türküleri onlardan meşk ederek notaya alır. Radyo evine kazandırır.

 

Bu arada Sandıklı’nın değerli müzik üstadı Ahmet Erbaş’la tanışır. Onunla öteki müzik hastası kahveci Rahmi Aferin’in kahvesine giderler. Kahveci Rahmi radyoda yayınlanan fasıla defiyle refakat etmektedir. Hoca Rahmi’nin deftenposuna hayran olmuş Erzurumlu Ahmet Erbaş ile kahveci Rahmi Aferin’i Muzaffer Sarısözen Ankara radyosuna davet etmiş. Sizinle bir özel program yapalım diye. Bundan sonrasını Rahmi Aferin’den dinleyelim…

 

“- Bize tren bileti göndermişler. Ankara garından bizi bir görevli alıp radyo evine götürdü. Orada bulunan sanatçılarla tanıştırdı. Büyükçe bir odaya geçirdiler. Burada bulunanlara ben defimle ahmeda cümbüşüyle Sandıklı türkülerini çaldık, söyledik. Bizi fevkalade beğendiler. Akşama hazır olun yayınımız canlı olacak dedi. Hoca idaresinde yurttan sesler sanatçıları arasında bize ait türküleri icra ettik. Bize dörder lira yevmiye ile tren parasını ödeyip Sandıklı’ya gönderdiler…”

 

 

Sandıklı’nın türkülerinden bildiklerim:

 

 

1-      Entarine fes olam,

Yar yanına eş olam

 

 

2-      Çay kıyısında inadına bitiyor kestane

 

 

3-      Ulu cami avlusunda namazımı kılsınlar

 

4-      Yeşil olur Sandıklı’nın biberi,

Genç gelinler getirirler haberi

 

 

5-      Kumalar dağından göç katar katar

 

 

6-      Gökyüzünde bölük, bölük turnalar

 

7-      Kara koyun koyunlar beyidir,

Ak koyun yüreğinin yağıdır

 

8-      Harman yeri yaş yeri

Usul bas yavaş yürü

 

 

9-      Çömdümün uykusu yoktur

 

10-  Yaprak dolması

 

 

Hikâyesi bile roman gibi:

 

Zehle Gelin evin yeni gelinidir. Kaynanası ırgatlığa kıra gidiyor. Zehle Gelin’e: “-Akşama yaprak sar yiyelim der.”onu evde bırakır. Zehle Gelin dolmayı sarar. Ocakta pişirir. Nasıl olmuş diye, tadına bakıyım derken sardığı dolmanın tümünü yer.

 

Kaynanası, akşam eve geldiğinde Zehle Gelin’e sorar: “-Dolmayı sardın mı? Cevap evet. –Pişirdin mi?

Evet. –Ee! Adamı sinir etme. Nerede dolma? Dediğinde.” Olanları ürkek, mahcup anlatmaya çalışır. Ama kaynana cadaloz, başlar gelini dövmeye. Ertesi günde anne ve babasına söyler. Zehle Gelin, aynen kendine göre derdini bu şekilde anlatmaya çalışır. Bundan da bu türkü meydana gelir.

 

Nasıl roman gibi değil mi? Sandıklının bu efsane türküsünü 2010 senesi öğrendim. Bu da ne güzel değil mi? Gelelim türküye:

 

Bicik bicik aldım tükenmez sandım,

Üç günlük gelini dövülmez sandım

Anama babama duyulmaz sandım

Niye yedin Zehle gelin dolmayı

 

İncecik incecik mayhoşu dolmayı

Sağdan mı saram soldan mı saram

Al fıtalı mor fıtalı gelinim

Nasıl bitti dolmalar Zehle gelin

Irgatlarla ora gitmedim

Ne diye yedin Zehle gelin dolmayı

İncede mayhoşu yaprak sarmayı

 

Eşli misin beşikli misin?

Boncuk dönüşlü müsün?

Yeni gelin değil misin?

Dolmayı bi da görür müsün?

 

Ne diye yedin Zehle gelin dolmayı

Eyşide mayhoşu dolmayı